Ho là một biểu hiện thường gặp ở trẻ, đây là một triệu chứng của rất nhiều bệnh. Vì thế, nhiều khi cha mẹ/người chăm sóc rất bối rối và không biết phải làm gì cho hợp lý khi trẻ bị ho.
Có người cho uống một số thuốc theo dân gian như lá hẹ, hoa hồng bạch, đường phèn, mật ong, chanh… và kết quả sẽ diễn ra theo hai chiều hướng: một số trẻ giảm dần ho rồi hết, nhưng ngược lại, một số trẻ ho nặng lên, ho kèm nhiều đờm, sốt, khò khè… và lúc này mới đi khám thì tình trạng đã nặng, thậm chí rất nặng, có một số biến chứng như viêm tai giữa, viêm thanh, khí, phế quản, phổi.
Vậy, thầy thuốc chuyên khoa Tai Mũi Họng khuyên gì?
Hãy để ý tiếng ho của trẻ thật kĩ, bạn có thể tiên lượng được khi nào cần cho trẻ tới gặp bác sĩ.
– Cần tới ngay các cơ sở y tế để có sự hỗ trợ của bác sĩ trong các trường hợp:
+Trẻ ho sâu, tiếng ho cảm nhận từ lồng ngực, trẻ mệt nhiều, ho ảnh hưởng tới ăn uống và giấc ngủ… tìm nguyên nhân, mức độ nặng của bệnh để xác định hướng điều trị vì đây là một trong những biểu hiện diễn biến nặng của bệnh, có thể trẻ đã bị viêm mũi xoang, viêm phổi, viêm phế quản, trào ngược dạ dày – thực quản;
+ Ho kèm sốt;
+ Ho kèm nôn trớ.
– Với những trẻ ho khan, bạn cảm nhận ho chỉ nông ở ngay họng, trẻ không mệt, không quấy khóc, ăn uống bình thường.
Bạn có thể sử dụng một số thuốc sau tại nhà và theo dõi diễn biến, biểu hiện ho cũng như toàn trạng của trẻ:
+ Pha loãng mật ong và/hoặc nước chanh ấm, nước đường phèn và mật ong… cho trẻ uống ít một, nhiều lần trong ngày;
+ Cho trẻ ăn ít hơn, chia nhiều bữa chế độ ăn mềm, loãng;
Nếu trẻ diễn biến tốt: ho giảm dần, trẻ vẫn ăn, chơi và ngủ bình thường… duy trì thuốc dân gian trong vòng 10 ngày.
Nếu trẻ ho nặng lên, ho thành cơn, bỏ ăn, cảm giác mệt mỏi (không hào hứng tham gia chơi)… thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được hỗ trợ.
– Lưu ý:
+ Cần tuyệt đối tuân thủ chế độ đơn thuốc, kiểm soát cách uống thuốc, liều thuốc của trẻ.
+ Khám lại theo đúng hẹn để bác sĩ xác định tình trạng bệnh của trẻ đã ổn định hẳn chưa, và điều trị theo yêu cầu của bác sĩ cho đến khi khỏi hẳn chứ không phải chỉ giảm triệu chứng.
+ Không cho trẻ ngủ một mình trong giai đoạn này vì khi ngủ ho dễ gây trào ngược, sặc vào đường thở…
+ Không cho trẻ đi chơi xa, hay đi chơi vào những nơi đông người như công viên, siêu thị… vì lúc này cơ thể trẻ đang giảm sức đề kháng và rất dễ lây nhiễm bệnh từ cộng đồng.
Một số thức ăn nên tránh khi trẻ bị ho
– Tránh ăn đồ khô cứng (kể cả món ăn yêu thích là bim bim…) vì các đồ ăn này sẽ cọ vào niêm mạc họng của trẻ gây kích thích làm tăng phản xạ ho.
– Tránh uống đồ có gas, đồ lạnh.
– Tránh ăn đồ tanh như: tôm, cua, cá…
– Tránh ăn thức ăn được chế biến theo cách chiên, xào… nhiều dầu mỡ.
– Tránh ăn đồ ăn nhanh, đồ ngọt, đồ ăn đặc sánh, gây tắc (xốt khoai, xốt chứa bột năng, bột đao, lòng đỏ trứng…).
Nên ăn gì?
– Nhóm thực phẩm giàu vitamine A, vitamine C, cà rốt, cam, bưởi, dâu tây, gấc
– Thức ăn mềm như: cháo, sữa, cơm nát…
– Các loại canh mát: rau ngót, bí đao…
– Chia nhỏ bữa ăn.
PGS.TS Phạm Thị Bích Đào
Bệnh viện Đại học Y Hà Nội