Hóc dị vật và một số phương pháp cấp cứu dị vật đường thở ngoài cộng đồng

Dị vật đường thở là một cấp cứu nội khoa thường gặp, có thể gây bít tắc đường thở dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Độ tuổi hay bị hóc dị vật nhất là trẻ dưới 3 tuổi (chiếm 80%), nhiều nhất từ 1 – 2 tuổi.

Nguyên nhân gây hóc dị vật ở trẻ chủ yếu là do trẻ đã đi được, học khám phá xung quanh bằng cách đưa đồ vật lên miệng và nuốt, tuy nhiên phản xạ phối hợp giữa nhai và nuốt chưa thành thạo nên dễ đưa vào đường thở. Bên cạnh đó, vẫn có nguyên nhân khác như thức ăn chưa hợp lý, đồ chơi nhỏ, vừa chơi vừa ăn, trẻ lớn hơn đút dị vật cho trẻ nhỏ,…

Các dị vật trẻ hay bị hóc là đậu phộng chiếm 36 – 55% và các loại đậu khác, hạt dưa hấu, hướng dương, bắp, đồ chơi…

Khi bị hóc dị vật, tùy theo vị trí, kích thước, mức độ lấp thể tích đường thở, trẻ có thể bị khó thở, tím tái, ho, nôn ọe và thở rít, thậm chí ngưng tim, ngưng thở.

Khi trẻ bị hóc dị vật nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để lấy dị vật càng sớm càng tốt. Tùy theo tình trạng của từng trẻ, bác sĩ sẽ có những hướng xử trí khác nhau.

Một số phương pháp cấp cứu dị vật đường thở ngoài cộng đồng

Kỹ thuật vỗ lưng – ấn ngực ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi: Đặt trẻ nằm sấp trên cánh tay. Dùng lòng bàn tay phải vỗ mạnh và nhanh 5 lần giữa hai vùng xương vả vai. Sau đó lật ngửa trẻ lại nếu dị vật chưa lấy ra được và trẻ vẫn còn khó thở thì ấn ngực bằng hai ngón tay 5 lần. Có thể ấn ngực bằng một bàn tay với trẻ lớn hơn. Lặp lại nếu vẫn chưa lấy được dị vật ra, thực hiện tối đa 5 lần.

Thủ thuật heimlich ở trẻ lớn: Cấp cứu viên đứng phía sau hoặc quỳ gối tựa vào lưng trẻ, vòng hai tay ngang thắt lưng, đặt một nắm tay vùng thượng vì ngay dưới mỏn mũi kiếm xương ức, bàn tay còn lại đặt chồng lên nắm tay kia, đột ngột kéo mạnh và nhanh theo hướng từ trước ra sau, từ dưới lên trên 5 lần.

Để phòng ngừa hóc dị vật ở trẻ, phụ huynh cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những đồ chơi nhỏ, nhất là những trẻ dưới 3 tuổi; khi trẻ chơi đùa hay ăn uống phải có người lớn theo dõi; mở các lớp tập huấn để hướng dẫn bố mẹ, người chăm sóc những kỹ năng hồi sức tim phổi và xử trí cấp cứu dị vật đường thở ở trẻ em.

Bác sĩ Lê Thanh Hải