1. Bệnh lỵ là gì?
Bệnh lỵ ở trẻ em là tình trạng trẻ bị nhiễm trùng ở ruột do một số vi khuẩn, ký sinh trùng gây nên. Bệnh sẽ khiến trẻ bị đại tiện liên tục kèm dịch nhầy và máu trong phân. Đây là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ em và sẽ gây nguy hiểm tính mạng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
Ảnh minh họa, nguồn internet
2. Nguyên nhân gây bệnh lỵ ở trẻ em
Có hai loại bệnh lỵ chính và mỗi loại lại có những nguyên nhân khác nhau.
2.1. Bệnh lỵ trực khuẩn
Vi khuẩn Shigella gây ra bệnh lỵ trực khuẩn. Trẻ có thể nhiễm Shigella do:
Không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh
Chạm vào các bề mặt đã bị nhiễm vi khuẩn, sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt
Ăn thức ăn bị nhiễm vi khuẩn
Uống phải nước hồ hoặc sông khi bơi
Vi khuẩn Shigella có thể vẫn còn trong phân của một người từ 1–2 tuần sau khi hết các triệu chứng nhiễm trùng. Vì vậy, cha mẹ nên tiếp tục tuân thủ các thực hành vệ sinh cho con nghiêm ngặt để ngăn ngừa lây nhiễm bệnh cho người khác.
Các đợt bùng phát Shigella có thể xảy ra giữa các nhóm xã hội hoặc cộng đồng nhỏ, nhất là các cơ sở chăm sóc trẻ em như trường học, nhà trẻ, sinh hoạt cộng đồng.
2.2. Lỵ Amip
Ký sinh trùng Entamoeba gây ra bệnh lỵ amip.
Hầu hết các trường hợp trẻ bị bệnh lỵ xảy ra khi trẻ ăn phải thức ăn hoặc nước bị nhiễm phân có chứa trứng Entamoeba.
Những trẻ có nguy cơ mắc bệnh lỵ trầm trọng bao gồm:
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ;
Những trẻ đang phải điều trị corticosteroid;
Những trẻ bị suy dinh dưỡng;
Những trẻ đang sống chung với bệnh ung thư.
3. Biểu hiện của bệnh lỵ ở trẻ em
Các triệu chứng bệnh lỵ ở trẻ em hoặc ở người lớn khác nhau, tùy theo nhiễm trùng do vi khuẩn hay ký sinh trùng.
3.1. Các biểu hiện của bệnh lỵ trực khuẩn
Các triệu chứng của bệnh lỵ trực khuẩn thường bắt đầu khoảng 1-2 ngày sau khi nhiễm bệnh và kéo dài khoảng 7 ngày.
Tiêu chảy, có thể chứa máu;
Luôn buồn đi đại tiện ngay cả khi ruột trống rỗng;
Thường xuyên đau bụng âm ỉ
Sốt
Các triệu chứng thường kéo dài trong khoảng 5- 7 ngày, ở một số trẻ triệu chứng trên có thể kéo dài trong 4 tuần hoặc hơn. Trong một số trường hợp, có thể mất vài tháng để thói quen đi đại tiện trở lại bình thường.
3.2. Các biểu hiện chứng của bệnh lỵ Amip
Đau bụng co rút
Tiêu chảy ra nước và có thể chứa máu, chất nhầy hoặc mủ
Hay bị táo bón
Sốt và ớn lạnh
Cảm thấy mệt mỏi.
4. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh lỵ ở trẻ em
Lỵ có thể gây ra các biến phổ biến hơn ở những trẻ em có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.
Một số biến chứng tiềm ẩn của bệnh lỵ bao gồm:
Mất nước;
Viêm khớp nhiễm trùng tích cực (PIA)
Hội chứng tan máu urê huyết…
5. Phòng ngừa bệnh lỵ ở trẻ em và người lớn
Các đợt bùng phát bệnh lỵ thường xảy ra do vệ sinh kém. Để giảm nguy cơ lây nhiễm, mọi người nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và trước khi chế biến thức ăn.
Nguy cơ lây nhiễm bệnh lỵ cao hơn đối với những người đi du lịch hoặc sống ở các nước có khí hậu nóng ẩm (như Việt Nam) và điều kiện vệ sinh kém. Do đó, cần lưu ý:
Nên uống nước tiệt khuẩn (chẳng hạn nước đóng chai, nước lọc, nước đun sôi để nguội trong vòng 24 giờ);
Tránh ăn các loại đá viên không rõ nguồn gốc vì chúng có thể được làm từ nguồn nước không sạch;
Nấu kỹ thức ăn trước khi ăn, hạn chế ăn các loại thức ăn sống. Nếu có, hãy đảm bảo rằng chúng đảm bảo vệ sinh;
Tóm lại, trẻ em có thể bị lỵ do thói quen vệ sinh kém. Các triệu chứng nhẹ sẽ tự khỏi mà không cần điều trị.
Tuy nhiên, những trẻ xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng nên đến gặp bác sĩ. Có thể cần điều trị để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
6. Khi nào cần liên hệ với bác sĩ?
Khi trẻ có bất cứ một biểu hiện nào sau đây, cần phải liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất:
Trẻ đau bụng dữ dội hoặc không thể chịu đựng được;
Trẻ sốt cao từ 39 độ trở lên, không đáp ứng thuốc hạ sốt;
Trẻ bị tiêu chảy kéo dài hơn hai hoặc ba ngày;
Trẻ có dấu hiệu mất nước, có thể bao gồm: khát nước; khô miệng, môi và mắt; lượng nước tiểu ít; nước tiểu sẫm màu hoặc có mùi nồng; choáng váng hoặc chóng mặt; mệt mỏi.
CNĐD. Vũ Thị Thảo
Khoa Nhi – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108