Ngoài các yếu tố về bệnh lý, câu hỏi thường gặp ở các bệnh nhân là cần ăn gì để phòng tránh ung thư tuyến giáp tái phát? Bài viết này sẽ nêu lên 1 vài quan điểm về vấn đề thực phẩm và tái phát trong ung thư tuyến giáp để người bệnh có thể tham khảo.
Tái phát là một trong những đặc tính cơ bản của bệnh lý ung thư. Theo Hội tuyến giáp Hoa Kỳ (2015), bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa đã được cắt tuyến giáp toàn bộ kèm điều trị iod phóng xạ bổ trợ đạt được đáp ứng hoàn toàn thì tỷ lệ tái phát vẫn khoảng 1 – 4%. Trong khi các trường hợp này nếu đáp ứng trung gian thì tỷ lệ tái phát khoảng 15 – 20%. Ngoài các yếu tố về bệnh lý, câu hỏi thường gặp ở các bệnh nhân là cần ăn gì để phòng tránh ung thư tuyến giáp tái phát? Bài viết này sẽ nêu lên 1 vài quan điểm về vấn đề thực phẩm và tái phát trong ung thư tuyến giáp để người bệnh có thể tham khảo.
Chế độ ăn giảm iod có đúng không?
Quan điểm này không đúng, đặc biệt với bệnh nhân đã cắt tuyến giáp toàn bộ. Chế độ ăn kiêng iod chỉ được áp dụng cho bệnh nhân chuẩn bị điều trị iod phóng xạ. Mục đích của chế độ ăn giảm iod là làm tăng hiệu quả của phương pháp điều trị này.
Khi áp dụng chế độ kiêng iod, các tế bào tuyến giáp còn sót lại dẫn tới tình trạng “đói iod”, và nhanh chóng hấp thu iod phóng xạ. Khi đó chính iod phóng xạ sẽ tiêu diệt các tế bào tuyến giáp gồm cả lành và ác tính còn sót lại.
Chế độ ăn này được thực hiện khoảng 14 ngày trước khi điều trị iod phóng xạ đối với ung thư tuyến giáp biệt hóa. Như vậy, việc duy trì lâu dài chế độ ăn giảm iod không góp phần làm giảm nguy cơ tái phát bệnh.
Sử dụng thực phẩm giàu iod liệu có cần thiết?
Thực phẩm giàu iod có vai trò bảo vệ chống lại ung thư tuyến giáp, nhưng lượng iod quá thấp hoặc quá cao trong chế độ ăn cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp do sự thay đổi nồng độ hormon tuyến giáp. Việc sử dụng thực phẩm giàu iod (cá, tôm, cua, rong biển…) cho thấy làm giảm tỉ lệ mắc ung thư tuyến giáp ở vùng thiếu iod. Việc điều chỉnh chế độ ăn này chỉ phù hợp đối với bệnh nhân cắt tuyến giáp bảo tồn.
Sử dụng các loại rau củ tốt cho tuyến giáp
Ăn nhiều rau củ làm giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp khoảng 25%. Rau củ cung cấp vitamin và khoáng chất, chất chống oxy hóa giúp bảo vệ chống lại bệnh ung thư. Đặc biệt, các rau lá xanh (như rau bina,…) chứa nhiều Magie, làm nguyên tố quan trọng trong điều hòa tổng hợp hormon tuyến giáp. Tuy nhiên, cây họ cải (ví dụ cải bruxen, bắp cải, súp lơ) chứa thiocyanat – dạng giáng hóa của thioglucoside, có thể làm giảm chức năng tuyến giáp, đặc biệt những bệnh nhân viêm giáp hoặc đang suy giáp. Việc điều chỉnh chế độ ăn này chỉ phù hợp đối với bệnh nhân cắt tuyến giáp bảo tồn.
Tránh sử dụng rượu quá mức
Uống 2 ly rượu vang mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp thấp hơn 45% so với nhóm không uống rượu. Giả thuyết cho rằng hoạt tính chống ung thư của polyphenoic từ thân cây nho để sản xuất rượu vang có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư tuyến giáp. Bên cạnh đó, uống rượu có thể làm tăng mức TSH, làm thay đổi chức năng của tuyến giáp, có thể là nguyên nhân dẫn đến mối liên quan giữa uống rượu và tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp, nếu sử dụng rượu quá mức. Hơn nữa, sử dụng rượu quá mức làm tăng nguy cơ mắc các ung thư khác như ung thư thực quản, ung thư dạ dày,… Do đó, việc sử dụng 1 lượng nhỏ rượu có thể tốt cho sức khỏe. Không nên sử dụng lượng lớn thường xuyên. Việc điều chỉnh chế độ ăn này chỉ phù hợp đối với bệnh nhân cắt tuyến giáp bảo tồn.
Nên bổ sung vi chất dinh dưỡng
Thực phẩm giàu β-caroten như cà rốt, cà chua,… có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp thể nhú. β-caroten là tiền chất của chất chống oxy hóa, có tác dụng bảo vệ màng protein và lipid, từ đó làm giảm nguy cơ ung thư.
Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào nghiên cứu đầy đủ mối liên quan giữa chế độ ăn và nguy cơ tái phát sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp. Các kết quả giữa chế độ ăn uống và nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp còn chưa nhất quán. Do đó, bệnh nhân sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp cần lựa chọn chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, tuân thủ việc tái khám và theo dõi định kỳ để phát hiện sớm bệnh tái phát.
PGS.TS Nguyễn Xuân Hậu – ThS.BSNT Nguyễn Xuân Hiền
Trung tâm Ung bướu – Bệnh viện ĐH Y Hà Nội