Trừ một số loài rắn có nọc độc gọi là rắn độc, còn lại đa số rắn thường không nguy hiểm gọi là rắn lành. Điều cần thiết là phải nhận dạng loại rắn đó là rắn gì để kịp thời thông báo cho nhân viên y tế để điều trị bằng kháng huyết thanh phù hợp.

Rắn độc có 2 họ:

Họ rắn hổ: rắn hổ đất, hổ chúa, hổ mèo, cạp nong, cạp nia

Họ rắn lục: rắn lục xanh, chàm quạp.

Dấu hiệu nhận biết

Quan sát nhanh vết cắn giúp ích cho việc xác định có phải bị rắn độc cắn hay không bằng các dấu hiệu:

Sưng nhiều, đau nhức nhiều ở chỗ bị cắn

Vết cắn có 2 dấu răng nọc

Rắn họ lục:

. Dấu hiệu tại chỗ: sưng, bầm, hoại tử và da phồng rộp chứa đầy dịch

. Rối loạn đông máu: xuất huyết da, niêm

Rắn họ hỗ:

. Dấu hiệu tại chỗ ít

. Dấu hiệu toàn thân: chóng mặt, buồn nôn, khó thở, yếu liệt chi

Những điều nên làm

Trấn an nạn nhân để tránh nọc độc lan nhanh

Ngăn không cho nọc độc lan khắp cơ thể

Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế

Cách sơ cứu

Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành đều cần theo dõi sát như là một trường hợp rắn độc cắn, ít nhất là trong 6 giờ đầu. Đặc biệt khi bị rắn độc cắn hoặc nghi ngờ rắn độc cắn, cần thực hiện các biện pháp sơ cứu ngay và nhanh chóng đưa nạn nhân tới cơ sở y tế.

Cách sơ cứu:

Cho nạn nhân nằm yên, trấn an họ

Bất động và đặt nơi bị cắn thấp hơn so với tim để hạn chế hấp thu nọc độc

Rửa sạch vết thương bằng xà bông và nước

Phủ lên vết cắn bằng gạc mát để giảm đau, sưng

Băng thun hoặc vải sạch lên vết thương và phía trên vết thương.

Nhanh chóng đưa nạn nhân tới cơ sở y tế để nơi đây xác định loại rắn cắn và chích huyết thanh kháng nọc phù hợp.

Những việc nên tránh

Không nên garô phía trên vết thương vì có thể gây hoại tử chi

Không rạch, nặn hútt vết thương để lấy nọc ra do hiện nay không thấy hiệu quả mà gây chảy máu, nhiễm trùng và tăng hấp thu nọc độc

Không đắp lá cây không rõ loại lên vết thương vì có thể gây hoại tử nhiễm trùng nặng thêm vết cắn.

Phòng ngừa

Mang giày cao ống và mặc quần dài phủ ra ngoài giày là cách tốt nhất khi đi trên cỏ rậm hoặc vùng có nhiều rắn

Tìm hiểu các loại rắn độc, nhận dạng qua hình dạng và nơi sinh sống

Phát hoang rộng xung quanh nhà

BS CKII Nguyễn Minh Tiến, Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố