Cảnh báo viêm màng não do Enterovirus ở trẻ em

Trong thời gian vừa qua, tại khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã tiếp nhận và điều trị nhiều trẻ em vào viện vì đau đầu, nôn và sốt. Sau khi được khám và làm các xét nghiệm cơ bản, nhiều trẻ phải nhập viện và cần tiến hành thủ thuật chọc dịch não tủy để chẩn đoán bệnh.

 Ca bệnh thứ nhất: Trẻ nữ 5 tuổi tiền sử khỏe mạnh, 3 ngày trước vào viện trẻ xuất hiện đau đầu cơn, mức độ nhiều kèm theo trẻ có nôn 3 lần/ngày, nôn ra thức ăn và sốt nhẹ 38 độ, trẻ vẫn tỉnh táo, không đau bụng, đại tiện không thấy bất thường. Gia đình đã sử dụng thuốc giảm đau tại nhà nhưng không cải thiện. Khi đến khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, nhận thấy đây là một trường hợp đau đầu có dấu hiệu cảnh báo nên các bác sĩ đã nhanh chóng cho bệnh nhân nhập viện và làm các xét nghiệm chẩn đoán. Khám lâm sàng bác sĩ ghi nhận trẻ có triệu chứng gáy cứng (một dấu hiệu của viêm màng não). Do đó, bệnh nhân được chọc dịch não tủy với kết quả ghi nhận dịch não tủy có số lượng tế bào tăng cao (154 tế bào), PCR dương tính với enterovirus. Bệnh nhân đã được điều trị kịp thời theo phác đồ viêm màng não do virus và được xuất hiện sau 1 tuần mà không có biến chứng nào.

Ca bệnh thứ hai: Trẻ nữ 16 tuổi tiền sử bản thân khỏe mạnh, gia đình có em gái ruột mới được chẩn đoán viêm màng não do virus cách 1 tuần. 1 ngày trước vào viện trẻ đột ngột xuất hiện đau đầu nhiều, kém đáp ứng với các thuốc giảm đau, kèm theo trẻ có buồn nôn, nôn 1 lần và sốt nhẹ (37.9 độ), trẻ hoàn toàn tỉnh táo. Sau khi nhập viện khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh nhân được nhanh chóng thăm khám và làm xét nghiệm chẩn đoán. Các xét nghiệm cơ bản có kết quả bình thường, bệnh nhân không nhiễm cúm A, B hay sốt xuất huyết Dengue. Không loại trừ được nhiễm trùng thần kinh trung ương, bệnh nhân đã được chọc dịch não tủy để chẩn đoán nguyên nhân đau dầu. Kết quả dịch não tủy có nhiều tế bào bạch cầu (201 tế bào), chủ yếu là bạch cầu Lympho chiếm 85%, PCR đa mồi dương tính với enterovirus. Bệnh nhân được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời theo phác đồ viêm màng não do enterovirus, trẻ khỏi bệnh sau 5 ngày điều trị.

Theo BSCKII. Ngô Thị Huyền Trang – Khoa Nhi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết: Viêm màng não do virus xảy ra quanh năm, nhưng thường thấy nhất là vào mùa hè và mùa thu. Enterovirus (EV) là một họ bao gồm nhiều loại virus, trong đó có những loại rất nguy hiểm cho con người và có thể gây thành dịch.

Đường lây truyền: EV lây qua 2 con đường là phân – miệng và đường hô hấp. Virus nhân lên trong cơ quan ban đầu (niêm mạc đường hô hấp, tiêu hóa) và xâm nhập vào máu, sau đó là đến các cơ quan liên võng nội mô (gan, lách, hạch bạch huyết). Tại đây nếu các biện pháp miễn dịch không ngăn chặn được sự nhân lên của virus, sau đó virus tái xâm nhập vào máu và gây tổn thương cơ quan đích trong có có não, màng não. Trên thực tế, các dấu hiệu và triệu chứng của viêm màng não do EV có thể tương tự một số bệnh khác nên có thể bị chẩn đoán nhầm.

Biểu hiện bệnh: Trẻ viêm màng não có biểu hiện đau đầu là triệu chứng chính, ngoài ra có thể kèm theo buồn nôn, nôn và sốt nhẹ. Một số trẻ có thêm các riệu chứng đặc trưng của nhiễm EV như xuất hiện các mụn nước khu trú hoặc phát ban sẩn toàn thân, nhưng ít gặp.

Chẩn đoán bệnh: Để chẩn đoán xác định, bệnh nhân cần được chọc dịch não tủy và làm xét nghiệm PCR để tìm virus.

Điều trị: Điều trị triệu chứng hiện đang là phương pháp chính trong quản lý bệnh viêm màng não do EV với các thuốc giảm đau, hạ sốt và giảm viêm.

Cách phòng bệnh: Hiện tại bệnh không có thuốc đặc trị và vacxin  phòng bệnh nên các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bé:

1.    Vệ sinh tay chân sạch với xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi ho, hắt xì. Không chỉ áp dụng cho trẻ mà còn cả người chăm sóc cho trẻ.

2.    Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống, ăn chín uống sôi, sử dụng thực phẩm sạch có nguồn gốc rõ ràng.

3.    Vệ sinh đồ chơi chung, khử trùng hàng ngày sau mỗi buổi chơi.

4.    Giữ không gian sống sạch sẽ, khử trùng các bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn, ghế để ngăn ngừa lây lan virus.

5.    Đến ngay cơ sở y tế gần nhất khi có dấu hiệu bệnh để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Lan Hà