Cảnh giác với khói thịt nướng – Kẻ giết người thầm lặng

Theo nghiên cứu của, khói thịt nướng chứa nhiều chất độc hại, đặc biệt là hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs) và amin dị vòng (HCAs), có khả năng gây ung thư.

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) và Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) đều khẳng định, khói từ thịt nướng là chất gây ung thư thuộc nhóm 1, nghĩa là nhóm có bằng chứng rõ ràng về khả năng gây ung thư cho con người. Khói thịt nướng gây hại cho con người qua hai cách, một là tác động đến gen gây đột biến gen, khiến tế bào ung thư hình thành và phát triển, hai là làm suy yếu hệ miễn dịch khiến cơ thể dễ dàng bị các tế bào ung thư khác tấn công.

Chất thứ nhất là Hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs) hình thành khi đốt cháy than, gỗ, dầu và khí đốt ở nhiệt độ cao. Khi nướng thịt, PAHs trong khói bám vào bề mặt thịt và được nạp vào cơ thể khi ăn, PAHs gây tổn thương gen DNA, dẫn đến đột biến gen và hình thành tế bào ung thư, đồng thời làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây ung thư khác.

Chất thứ hai là Amin dị vòng (HCAs) hình thành khi protein trong thịt, đặc biệt là thịt đỏ, phân hủy ở nhiệt độ cao. HCAs cũng gây tổn thương DNA và dẫn đến đột biến gen, làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng, trực tràng, vú và tuyến tiền liệt.

Ngoài PAHs và HCAs, khói thịt nướng còn chứa nhiều chất độc hại khác có khả năng gây ung thư, như Benzen gây ung thư máu, đặc biệt là bệnh bạch cầu. Formaldehyde gây ung thư da, mũi và họng. Dioxin gây ung thư gan, da và hệ thống miễn dịch. Furan ung thư gan và phổi. Các chất bụi mịn PM2.5 trong khói thịt nướng có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe. Bụi mịn PM2.5 là những hạt bụi có kích thước nhỏ hơn 2.5 micromet, có thể đi sâu vào phổi và vào máu. Khi hít phải bụi mịn PM2.5, cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng viêm, dẫn đến các triệu chứng như ho, khó thở, tức ngực, đau họng, chảy nước mũi, mệt mỏi, hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, bệnh tim mạch, ung thư phổi.

May mắn là cơ thể chúng ta có thể tự đào thải một lượng PAHs và HCAs nhất định, nhưng nếu nạp vào quá nhiều, nạp vào liên tục hàng ngày thì chúng sẽ tích tụ trong cơ thể và gây hại cho sức khỏe.

Để giảm thiểu nguy cơ ung thư do khói thịt nướng, đặc biệt khói thịt nướng trên đường phố gây ra nhiều vấn đề về môi trường và sức khỏe, chúng ta cần phải giải quyết bằng các biện pháp sau: Nâng cao nhận thức cho người dân về tác hại của khói thịt nướng đối với sức khỏe và môi trường, khuyến khích và hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ lẻ sử dụng các phương pháp nướng ít khói hơn như lò nướng điện, lò nướng không khói, nồi chiên không dầu…

Đối với bà con trực tiếp nướng thịt, để giảm hít khói thì cần nướng thịt ở nơi thoáng khí, tránh nướng trong nhà hoặc không gian kín. Đứng xa bếp nướng khi đang nướng thịt. Mang khẩu trang khi nướng thịt. Tắm rửa sạch sẽ sau khi nướng thịt. Nên ăn thịt nướng kèm với rau củ quả giàu vitamin C và E, beta-carotene, vitamin có thể giúp cơ thể chống lại tác hại của các chất độc hại trong khói nướng thịt.

 BS Nguyễn Thành Úc