Phình động mạch chủ bụng và những dấu hiệu cảnh báo

1. Tổng quan

Động mạch chủ là mạch máu lớn nhất trong cơ thể, dẫn máu trực tiếp từ tim đến các bộ phận khác của cơ thể.

Động mạch chủ bụng là một đoạn của động mạch chủ nằm trong ổ bụng và dưới cơ hoành.

– Định nghĩa “Phình” là sự phồng lên của một đoạn (khu vực) động mạch chủ.

– Thành của động mạch chủ có thể trở nên yếu đi bởi nhiều nguyên nhân như tuổi, bệnh lý hay chấn thương. Khi thành động mạch chủ yếu đi sẽ là nguyên nhân khiến thành động mạch chủ giãn ra và tiến triển thành bệnh lý phình động mạch chủ bụng.

– Phình động mạch chủ càng lớn thì thành mạch càng yếu hơn và có nguy cơ vỡ dẫn tới mất máu khối lượng lớn, đây là tình trạng y tế khẩn cấp vì có thể dẫn tới tử vong ngay lập tức.

2. Triệu chứng

– Hầu hết các trường hợp phình động mạch chủ bụng không có triệu chứng. Thăm khám lâm sàng đôi khi phát hiện khối phình ở bụng đập theo nhịp tim. Hoặc người bệnh tình cờ phát hiện khi thăm khám các phương pháp hình ảnh học cận lâm sàng như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hưởng từ.

– Triệu chứng đau bụng đột ngột và dữ dội hay lan sau lưng là dấu hiệu dọa vỡ của bệnh lý phình động mạch chủ bụng. Cơn đau có thể lan xuống bẹn, hai chân hoặc sau mông. Các triệu chứng khác như da lạnh, chóng mặt, nhịp tim nhanh, ngất là dấu hiệu của sốc do khối phình vỡ gây mất máu.

Yếu tố nguy cơ

– Nam giới độ tuổi trên 65 tuổi.

– Người hút thuốc lá.

– Tăng huyết áp.

– Tiền sử gia đình bênh lý phình động mạch chủ ngực – bụng.

– Các yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch như: rối loạn chuyển hóa mỡ máu, thừa cân, béo phì,…

– Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…

Nếu bạn có 1 trong những yếu tố nguy cơ trên bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để sàng lọc và có những lời khuyên y tế về bệnh lý này.

4. Tầm soát bệnh

– Hầu hết phình động mạch chủ bụng có thể tầm soát bằng chẩn đoán hình ảnh học thường quy là siêu âm mạch máu ổ bụng.

– Biện pháp này thường tốn ít thời gian, không đau, không cần sử dụng thuốc cản quang và an toàn kể cả với phụ nữ mang thai.

– Khi phát hiện phình động mạch chủ bụng bằng phương pháp siêu âm, các bác sĩ sẽ đo đạc kĩ càng và đưa ra lời khuyên cho bạn về bước tiếp theo.

– Hầu hết khối phình dưới 3.5 cm (45 mm), không triệu chứng có thể theo dõi sát 6 tháng -1 năm/lần. Còn với những khối phình lớn hơn (>= 50 mm hay 5cm), kể cả không triệu chứng cũng nên được điều trị sớm.

Trung tâm Tim mạch – Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức