Thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu là thuật ngữ chỉ tình trạng một người không có đủ “hemoglobin” trong máu của họ. Hemoglobin giúp các tế bào hồng cầu mang oxy đến tất cả các bộ phận của cơ thể. Nếu mức huyết sắc tố của bạn thấp, cơ thể bạn có thể không nhận được đủ lượng oxy cần thiết.

Thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu có thể xảy ra vì một vài lý do khác nhau. Một lý do phổ biến là không có đủ chất sắt, nên được gọi là “thiếu sắt” hoặc đôi khi “ít sắt”.

Một người có thể có quá ít chất sắt vì:

– Mất một lượng máu lớn – điều này có thể xảy ra từ từ theo thời gian hoặc đột ngột. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu do thiếu sắt.

– Kinh nguyệt và mang thai là những lý do phổ biến gây mất máu. Ở người lớn tuổi, khối u trong ruột có thể gây chảy máu. Đôi khi chảy máu xảy ra chậm đến mức bạn không nhìn thấy máu khi đi ngoài.

– Cơ thể không thể hấp thụ đủ chất sắt từ thức ăn – điều này có thể xảy ra nếu bạn đã phẫu thuật dạ dày hoặc ruột. Nó cũng có thể xảy ra nếu bạn mắc một tình trạng như bệnh celiac ảnh hưởng đến các tế bào của ruột.

– Không nhận đủ chất sắt qua thức ăn – đây có thể là vấn đề ở trẻ sơ sinh không nhận đủ chất sắt thông qua sữa công thức, thực phẩm hoặc chất bổ sung.

Triệu chứng thiếu máu do thiếu sắt

Nhiều người bị thiếu máu do thiếu sắt không có triệu chứng. Một số khác có các triệu chứng như:

– Cảm thấy cáu kỉnh;

– Cảm thấy mệt mỏi hoặc yếu đuối, đặc biệt khi tập thể dục hoặc đi lên cầu thang;

– Bị đau đầu, đau ngực hoặc khó thở;

– Có cảm giác thèm ăn bất thường, nhiều người muốn ăn đá hoặc các chất như đất sét, giấy dán tường;

– Mắc “hội chứng chân không yên”, chân có cảm giác cần phải tiếp tục di chuyển, đặc biệt là vào ban đêm.

Chẩn đoán thiếu máu

Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm công thức máu toàn phần để chẩn đoán thiếu máu. Những chỉ số thường kiểm tra nhất là “hemoglobin” và “hematocrit”.

Nếu xét nghiệm máu cho thấy bạn bị thiếu máu hoặc có triệu chứng thiếu sắt, bác sĩ sẽ chỉ định làm các xét nghiệm máu khác giúp tìm ra nguyên nhân gây bệnh thiếu máu và cách điều trị tốt nhất.

Điều trị thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu sắt được điều trị bằng cách cung cấp thêm chất sắt cho bạn. Ăn thực phẩm có chứa sắt là không đủ. Nếu tình trạng thiếu máu trầm trọng, bạn có thể cần truyền máu. Đồng thời điều trị nguyên nhân gây chảy máu, nhưng điều này không phổ biến lắm.

Sắt có ở dạng viên, dịch uống hoặc ở dạng dịch thuốc truyền vào cơ thể. Thuốc sắt cần phải được uống trong vài tháng. Trong hầu hết các trường hợp, sắt truyền tĩnh mạch có thể được cung cấp trong một lần điều trị hoặc một vài lần điều trị.

Thuốc sắt có thể gây ra tác dụng phụ như khó chịu ở dạ dày và táo bón (đi ngoài quá ít hoặc đi ngoài khó khăn). Một số người không thể nhận đủ chất sắt từ thuốc. Điều này có thể xảy ra nếu bạn đã phẫu thuật giảm cân hoặc mắc một tình trạng gọi là bệnh viêm ruột, bạn đang mang thai và sắp kết thúc thai kỳ. Nếu gặp các tác dụng phụ hoặc không thể nhận đủ chất sắt từ thuốc, bạn có thể được chỉ định chuyển sang dùng sắt qua đường tĩnh mạch.

Điều quan trọng là phải tìm hiểu lý do tại sao lượng sắt của bạn thấp. Nếu là do mất máu thì cần phải tìm ra nguyên nhân gây chảy máu. Các nguyên nhân khác cũng có phương pháp điều trị quan trọng. Đảm bảo làm theo tất cả các hướng dẫn về xét nghiệm và điều trị.

Nếu bạn có thắc mắc về việc chăm sóc hoặc muốn biết thêm về các lựa chọn của mình, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn, điều trị phù hợp.

TS.DS. Nguyễn Trang Thúy – Bệnh viện ĐH Y Hà Nội (dịch)