"Học tự nguyện" - Áp lực vô hình đè nặng lên vai học sinh
Việc tổ chức các môn học liên kết trong trường công lập đang gây nhiều tranh cãi khi không chỉ tạo áp lực học tập lên học sinh mà còn khiến phụ huynh rơi vào tình trạng "trăm dâu đổ đầu tằm". Mặc dù Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã nhiều lần yêu cầu rà soát, chấn chỉnh nhưng tình trạng biến tướng các môn học tự nguyện này vẫn tiếp diễn dưới nhiều hình thức.
Phụ huynh ở nhiều nơi phản ánh rằng các tiết học liên kết thường bị xếp vào khung giờ chính khóa, buộc họ phải cho con tham gia dù không có nhu cầu, với mức phí không nhỏ. Chẳng hạn, chương trình tiếng Anh thông qua môn Toán hay Khoa học tự nhiên, vốn không thực sự cần thiết đối với học sinh lớp 1-2, nhưng lại được một số trường áp dụng như "bắt buộc".
Sai quy định nhưng vẫn tái diễn
Theo quy định, các môn học chính khóa trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được thiết kế 7 tiết/ngày, đảm bảo tính công bằng và đúng chuẩn mực giáo dục. Các hoạt động tăng cường, bổ trợ phải được tổ chức ngoài giờ học chính và trên nguyên tắc tự nguyện, không gắn với tiết học chính khóa.
Thời khóa biểu chèn các môn tự nguyện, liên kết khiến phụ huynh bức xúc ( Ảnh phụ huynh học sinh cung cấp)
Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ GD-ĐT), nhấn mạnh: "Việc chèn các môn học tự nguyện vào giờ chính khóa là sai quy định." Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều trường vẫn lách luật, gắn các môn học như tiếng Anh, kỹ năng sống vào khung giờ chính, buộc phụ huynh phải chi trả khoản phí mà họ không thực sự tự nguyện.
Báo cáo của Ủy ban Dân nguyện Quốc hội cũng chỉ ra, việc đưa các môn học liên kết vào giờ chính khóa khiến phụ huynh rơi vào thế bị động, không thể từ chối. Điều này tạo cảm giác như một hình thức "dạy thêm - học thêm trá hình," làm gia tăng áp lực tài chính lẫn học tập lên HS và phụ huynh.
Học sinh quá tải và mất cân bằng
Ảnh minh họa
Các chuyên gia cảnh báo, việc ép buộc HS tham gia hàng loạt môn học tăng cường đang vượt quá sức chịu đựng của các em. PGS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, nhận định: "Học thêm chỉ thực sự hiệu quả khi được thiết kế vừa sức, không mang tính áp lực. Ngược lại, ép học sẽ làm giảm khả năng sáng tạo và gia tăng căng thẳng ở trẻ."
Bên cạnh đó, tình trạng phân biệt đối xử giữa HS tham gia và không tham gia các môn học liên kết cũng khiến môi trường học đường trở nên thiếu công bằng.
Cần minh bạch và sòng phẳng
Để giải quyết tận gốc vấn đề, Bộ GD-ĐT cần có các biện pháp mạnh mẽ hơn, như kiểm tra đột xuất, đánh giá định kỳ các chương trình học liên kết. Hiệu trưởng các trường cần khảo sát nhu cầu thực sự của phụ huynh và HS, tránh áp đặt, đồng thời đảm bảo mọi hoạt động ngoài giờ phải được tổ chức minh bạch, hợp lý.
Chuyên gia giáo dục Nguyễn Quốc Vương đề xuất: "Hãy thử lấy ý kiến phụ huynh bằng cách bỏ phiếu kín, tránh áp lực từ nhà trường. Đây sẽ là cách để xác định sự tự nguyện thật sự."
Giáo dục cần đặt lợi ích và sức khỏe của HS lên hàng đầu. Việc chèn ép các môn học tự nguyện không chỉ làm giảm chất lượng giáo dục mà còn tạo nên gánh nặng không đáng có. Bộ GD-ĐT cần hành động quyết liệt hơn để trả lại sự công bằng và minh bạch cho nền giáo dục, đồng thời đảm bảo sự phát triển toàn diện, hài hòa cho các thế hệ học sinh tương lai.
