Vai trò của xét nghiệm vi sinh trong chẩn đoán bệnh nhiễm trùng

1. Bệnh nhiễm trùng là gì?

Vi sinh vật và những sinh vật sống có kích thước vô cùng nhỏ bé mà mắt thường không nhìn thấy được, muốn quan sát phải sử dụng các kính hiển vi có độ phóng đại lớn. Vi sinh vật là tác nhân gây nhiễm trùng và bệnh nhiễm trùng. Vi sinh vật bao gồm vi khuẩn, vi rút, nấm và ký sinh trùng.

Bệnh nhiễm trùng là một nhiễm trùng do vi sinh vật gây ra mà trong đó có sự hư hại các chức năng hoặc cấu trúc của cơ thể vật chủ (người hoặc động vật), được biểu hiện bằng các dấu hiệu và triệu chứng.

Hàng năm ở Mỹ có khoảng 125.000 người chết vì bệnh nhiễm trùng. Đây là căn nguyên đứng thứ 4 sau các bệnh tim mạch (650.000), bệnh mạch não (389.000), ung thư (370.000); cao hơn nhiều so với tai nạn (100.000), xơ gan (31.000) và tự tử (25.000).

Việt Nam là nước nhiệt đới, có môi trường và khí hậu thuận lợi cho vi sinh vật phát triển nên bệnh nhiễm trùng rất phổ biến và đa dạng.

2. Xét nghiệm Vi sinh là gì?

Xét nghiệm Vi sinh là tập hợp các xét nghiệm phân tích, chẩn đoán căn nguyên gây nhiễm trùng và bệnh nhiễm trùng bao gồm xác định nguyên nhân (vi sinh vật gây bệnh) hay hậu quả (đáp ứng miễn dịch của cơ thể vật chủ), giúp hỗ trợ cho chẩn đoán và điều trị bệnh nhiễm trùng.

Nhiễm trùng là nhóm bệnh có tỷ lệ mắc bệnh hàng đầu ở nước ta, bên cạnh các bệnh tiểu đường, tim mạch, hay ung thư. Các bệnh nhiễm trùng thường gặp ở đường hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, sinh dục hay cả nhiễm trùng máu, nhiễm trùng da,… Mỗi người đều ít nhất phải một lần mắc phải các bệnh nhiễm trùng này trong suốt cuộc đời.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người chủ quan không đến các cơ sở y tế để khám, điều trị mà tự ý sử dụng thuốc kháng sinh trị bệnh. Việc sử dụng thuốc không đúng chỉ định không chỉ khiến bệnh lâu khỏi mà còn có thể dẫn tới tình trạng cơ thể kháng thuốc và suy giảm hệ thống miễn dịch.

Tại Việt Nam, tỉ lệ đề kháng kháng sinh ước tính khoảng 40%, với 88% người dân sử dụng thuốc kháng sinh không có đơn thuốc.

Vì vậy, việc tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh nhiễm trùng để sử dụng đúng loại kháng sinh là vô cùng quan trọng. Và xét nghiệm vi sinh chính là phương pháp giúp xác định căn nguyên của tình trạng nhiễm trùng để bác sĩ đưa ra lựa chọn điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

Bác sĩ chuyên khoa I. Lê Thị Ngọc – Phó Trưởng khoa Vi sinh 

Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.