Ý nghĩa của xét nghiệm AMH?
Theo BSCKII Nguyễn Thị Minh Thanh – Trưởng khoa Khám Chuyên gia: Xét nghiệm AMH là xét nghiệm dùng để đo nồng độ AMH trong máu. Thông thường, cả nam và nữ đều có thể tạo ra AMH, tuy nhiên xét nghiệm AMH chủ yếu được chỉ định thực hiện nhằm đánh giá sức khỏe sinh sản và kiểm tra dự trữ buồng trứng của người phụ nữ.
Theo BSCKII Nguyễn Thị Minh Thanh – Trưởng khoa Khám Chuyên gia: Xét nghiệm AMH là xét nghiệm dùng để đo nồng độ AMH trong máu. Thông thường, cả nam và nữ đều có thể tạo ra AMH, tuy nhiên xét nghiệm AMH chủ yếu được chỉ định thực hiện nhằm đánh giá sức khỏe sinh sản và kiểm tra dự trữ buồng trứng của người phụ nữ.
Tuy nhiên, xét nghiệm AMH không phải là một chỉ số tuyệt đối để đánh giá khả năng sinh sản, mà chỉ là một trong những yếu tố mà các bác sĩ sử dụng để đưa ra đánh giá tổng thể, khách quan về sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
AMH (Anti-Mullerian Hormone) hay còn biết đến là Hormon kháng ống Muller, được tiết ra bởi các tế bào hạt ở nang noãn buồng trứng trong độ tuổi sinh sản của phụ nữ. AMH là một chỉ số về dự trữ buồng trứng. Nồng độ AMH tăng dần ở các bé gái từ khi sinh ra và đạt đỉnh điểm vào khoảng 25 tuổi. Sau đó, nồng độ AMH giảm do lượng nang trứng nguyên thủy giảm dần theo tuổi tác và không thể phát hiện được AMH khi người phụ nữ mãn kinh.
Xét nghiệm AMH được sử dụng trong một số mục đích quan trọng liên quan đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Các nghiên cứu chỉ ra mối tương quan giữa nồng độ AMH và số lượng tế bào trứng thu được trong chu kỳ kích thích buồng trứng, hỗ trợ dự đoán đáp ứng buồng trứng ở những người trải qua thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). AMH cũng đóng vai trò chỉ ra thời điểm mãn kinh. Nghiên cứu cho thấy AMH trở nên rất thấp hoặc không thể phát hiện được khoảng 5 năm trước khi bắt đầu mãn kinh.
Xét nghiệm AMH có thể cung cấp một số thông tin như:
AMH theo dõi hiện tượng lão hóa của buồng trứng
Hiện tượng lão hóa buồng trứng là sự giảm số lượng và chất lượng noãn ở buồng trứng theo thời gian. Mặc dù tuổi mãn kinh trung bình ở người là vào khoảng 50 tuổi, 1 phần 10 phụ nữ sẽ mãn kinh trước 45 tuổi và 1 phần 100 có thể mãn kinh trước 40 tuổi.
Như vậy, xét nghiệm AMH nhiều lần theo thời gian có thể giúp đánh giá số noãn còn lại ở buồng trứng và diễn tiến của hiện tượng lão hóa của buồng trứng. Từ đó, xét nghiệm này có thể dùng để chẩn đoán khả năng sinh sản và tiên lượng thời gian cần can thiệp điều trị để có con.
AMH tiên lượng khả năng sinh sản trong tương lai
Một số nghiên cứu cho thấy AMH có mối liên quan đến khả năng sinh sản và khả năng đáp ứng với kích thích buồng trứng, đặc biệt trong những trường hợp giảm dự trữ buồng trứng (phụ nữ lớn tuổi) hoặc tăng dự trữ buồng trứng (buồng trứng đa nang).
AMH giảm dần theo thời gian với tốc độ khác nhau ở mỗi người. Do đó, xét nghiệm AMH và sau đó thử lại nhiều lần theo thời gian có thể giúp tiên lượng khả năng có thai còn lại và tốc độ lão hóa của buồng trứng. Từ đó, có thể tư vấn cho phụ nữ thời điểm thích hợp để có thai tự nhiên hoặc can thiệp điều trị hỗ trợ sinh sản.
AMH tiên lượng tuổi mãn kinh
Ở phụ nữ, AMH được xem là xét nghiệm duy nhất có kết quả giảm dần và liên quan đến sự lão hóa của buồng trứng. AMH giảm dần cho đến khi không còn phát hiện bằng xét nghiệm vào tuổi mãn kinh.
Ở những trường hợp suy buồng trứng sớm hay mãn kinh sớm, AMH giảm nhanh và mất rất sớm. Do đó, xét nghiệm AMH có thể giúp chẩn đoán và tiên lượng sự khởi phát của hiện tượng mãn kinh ở phụ nữ để có thể chủ động sử dụng các hormon thay thế, làm giảm nguy cơ loãng xương và các bệnh tiền mãn kinh và mãn kinh sớm ở phụ nữ.
AMH tiên đoán tổn thương buồng trứng sau phẫu thuật và sau điều trị ung thư
AMH được xem là một xét nghiệm nhạy cảm với các thay đổi về số nang noãn ở buồng trứng hay dự trữ buồng trứng. Do đó, AMH có thể sử dụng như một dấu hiệu phát hiện sớm, đáng tin cậy và trực tiếp cho các tổn thương ở mô buồng trứng sau phẫu thuật hoặc sau điều trị ung thư. Chỉ định phẫu thuật trên buồng trứng ngày càng tăng do sự phổ biến rộng rãi của phẫu thuật nội soi trong phụ khoa. Song song đó, việc sử dụng đốt điện để cầm máu và thủ thuật cắt, bóc tách trên buồng trứng có nguy cơ làm giảm số lượng nang noãn hiện có ở buồng trứng.
Mặc dù chưa có phương pháp nào có thể làm phục hồi lại dự trữ buồng trứng nếu phát hiện AMH giảm nhiều sau phẫu thuật. Tuy nhiên, thông tin về dự trữ buồng trứng bất lợi sau phẫu thuật có thể giúp tư vấn bệnh nhân chiến lược điều trị thích hợp để có thể có con bằng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến và hiện đại, góp phần mang lại hạnh phúc làm cha, làm mẹ cho các cặp vợ chồng mong con.
BSCKII Nguyễn Thị Minh Thanh cho biết thêm: Không giống nhiều loại hormone khác chỉ có thể thực hiện vào ngày thứ 2 hoặc 3 của chu kỳ kinh nguyệt, do tính ổn định nên xét nghiệm AMH có thể tiến hành vào bất kỳ ngày nào của vòng kinh. Kết quả AMH nhạy hơn và chính xác hơn so với FSH cơ bản trong đánh giá khả năng sinh sản của buồng trứng. Dựa vào nồng độ AMH, bác sĩ cũng có thể tiên lượng khả năng đáp ứng và điều chỉnh liều thuốc kích thích buồng trứng phù hợp hơn cho bệnh nhân.
Xét nghiệm AMH không phụ thuộc vào chế độ ăn cũng như ảnh hưởng của các chất trong thức ăn. Vì vậy, người bệnh không cần phải quá lo lắng khi minh đã ăn rồi thì có thực hiện xét nghiệm được không
Những trường hợp nên làm xét nghiệm AMH
– Phụ nữ đang chuẩn bị có thai: Những phụ nữ muốn đánh giá khả năng sinh sản của mình và dự trữ trứng trước khi quyết định có thai có thể cần xét nghiệm AMH.
– Người phụ nữ muốn dự đoán khả năng sinh đẻ tự nhiên: Nếu có kế hoạch sinh đẻ trong tương lai và muốn dự đoán khả năng sinh đẻ tự nhiên, xét nghiệm AMH có thể cung cấp thông tin về dự trữ trứng và tình trạng lão hóa.
– Phụ nữ gặp khó khăn khi mang thai: được đề xuất làm xét nghiệm AMH để đánh giá tình trạng sinh sản và khả năng phản ứng đối với các phương pháp trợ giúp sinh sản như IVF.
– Phụ nữ sắp điều trị điều trị IVF: Trước khi bắt đầu quá trình điều trị IVF, xét nghiệm AMH có thể được thực hiện để đánh giá dự trữ trứng và dự đoán khả năng phản ứng của buồng trứng với điều trị.
– Phụ nữ muốn đánh giá lão hóa: Đối với những phụ nữ muốn đánh giá tình trạng lão hóa của buồng trứng, xét nghiệm AMH có thể cung cấp thông tin quan trọng về khả năng sinh sản trong tương lai.
Phụ nữ sắp phẫu thuật hoặc đã phẫu thuật: Xét nghiệm AMH có thể được thực hiện để đánh giá tình trạng tổn thương sau phẫu thuật hoặc liệu pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến buồng trứng.
– Phụ nữ có các vấn đề sức khỏe sinh sản hoặc hormon: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất xét nghiệm AMH cho những phụ nữ có các vấn đề sức khỏe sinh sản hoặc hormone để đánh giá tình trạng sinh sản.
Theo Bệnh viện Phụ sản Hà Nội